“We laten patiënten niét in de kou staan”

Op 3 mei postte Wouter Beke, Vlaamse minister van Volksgezondheid, op zijn site een nieuwsartikel in reactie op de geplande Duurzaamheidsdagen van Belgambu, de Belgische beroepsvereniging voor ambulancediensten. Voorzitter Kenneth Arkesteyn is verontwaardigd. “Beweringen in het bericht zijn ronduit onwaar en zetten onze beroepsvereniging onterecht in een slecht daglicht. Des te pijnlijker, gezien een reactie na de uitgestoken hand van onze ludieke actie in april gewoon uitbleef.”

Het kostensysteem van het niet-dringend patiëntenvervoer staat onder grote druk. Na zeven verplichte loonsverhogingen – goed voor een stijging van de personeelskosten met 17,9 % – en een stijging van ruim 50 % voor brandstofkosten, blijven de tarieven uit 2018 behouden. Nochtans is de kostprijs van een rit aanzienlijk gestegen. Patiëntenvervoerders moeten het zelf slikken. Precies daarom plant Belgambu zijn Duurzaamheidsdagen. Een manier om de noden in de praktijk duidelijk te maken en de noodzaak te benadrukken.

Met resultaat, zo bleek gisteren, op 3 mei. In een schrijven op zijn eigen website reageert minister Beke op de geplande actie. “De manier waarop is wel best pijnlijk”, reageert Belgambu-voorzitter Kenneth Arkesteyn. “Om te beginnen staan er pure onwaarheden in zijn artikel en schort er iets aan zijn intellectuele eerlijkheid. Op 22 april hebben we trouwens, tijdens een ludieke actie, een aantal dringende vragen aan zijn kabinet overgemaakt. Adjunct-kabinetschef Ellen Thielens heeft die toen in ontvangst genomen en ongetwijfeld aan de minister bezorgd. Helaas mochten we, tot op heden, geen feedback van hem ontvangen.”

Op maandag 25 april was er een meeting met de kabinetschef van minister Beke. De mutualiteiten zijn toen, samen met Belgambu, wandelen gestuurd met de boodschap “dat alle sectoren wel last hebben van de hoge inflatie”.

Argumenten weerlegd

In het voorbeeld van de dialysepatiënt vergelijkt hij dan weer appelen met citroenen. Hij vergelijkt het remgeld van een patiënt met verhoogde tussenkomst (de kosten voor de patiënt na een extra tussenkomst van de mutualiteit) met de kosten van de dienstverlening. Dit komt neer op het vergelijken van het bedrag dat een patiënt aan zijn huisarts betaalt en het bedrag dat de arts ontvangt voor zijn prestatie.

De tussenkomst van de mutualiteit is er echter niet voor iedereen en elke patiënt krijgt niet dezelfde tussenkomst. Een patiënt dient eerst lidgeld aan zijn club te betalen alvorens deze recht heeft op deze tussenkomsten. Belgambu komt in de praktijk soms schrijnende situaties tegen waarbij de patiënt aangeeft dat de 8 euro remgeld voor hem drie broden betekent.

Als de patiënt zijn lidgeld niet betaalt, dan krijgen de patiëntenvervoerders de opdracht om de volledige factuur naar de patiënt te sturen, Ook al weet de mutualiteiten dat deze factuur niet betaald kan worden waardoor men de patiënten opzadelt met herinneringskosten tot zelfs gerechtsdeurwaarderkosten.
Daarom vroeg Belgambu aan minister Beke een nieuw niveau van solidarisering dat 29 miljoen euro kost voor het betaalbaar maken van 470.000 ritten. Voor Belgambu dient het remgeld voor de meest kwetsbaren geen 8 euro te zijn maar eerder 2 euro. De Duurzaamheidsdagen zijn een strijd voor de patiënt niet tegen de patiënt. En is het solidariseren van het patiëntenvervoer niet “van en voor het volk”?

“Wat minister Beke vergeet te vermelden is dat de gehanteerde tarieven voor het liggend dialysepatiëntenvervoer in de openbare aanbesteding al sinds 2018 verlieslatend zijn. Dit toont de economische analyse van zijn voorganger minister Vandeurzen goed aan. Voor een rit die in 2018 84 euro kostte, ontvangt de ziekenwagendienst vandaag nog steeds slechts 56 euro.”

Het is correct dat minister Beke contact opnam met FOD Volksgezondheid. De realiteit is echter dat hij vroeg om de “actie te breken” door het rampenplan (MIP) te laten afkondigen zodat het Rode Kruis de patiënten gratis kon vervoeren. Minister Beke kreeg te horen dat het niet-dringend patiëntenvervoer een deelstaatmaterie is en dat een dispuut over een tarief geen reden is om de rampenhulpverlening te activeren. Dat minister Beke de essentie van de 112-werking nu beschrijft als zijn persoonlijke verdienste is alleszeggend. Iedereen die de 112 belt wordt immers geholpen.

“Hoewel de communicatie allesbehalve constructief verloopt, zijn we nog altijd vragende partij voor dialoog.”

Al jaren vraag naar ondersteuning

De roep om hulp vanuit de patiëntenvervoerders, met Belgambu als klankbord, is zeker niet nieuw. “Lang voor 22 april al trokken we aan de alarmbel, maar we kregen nooit meer dan een doekje voor het bloeden”, benadrukt Arkesteyn. “Eind maart 2020 vroegen we ondersteuning voor de covidperiode, waarin we veel dialysepatiënten moesten vervoeren. Per ziekenwagen kregen we toen anderhalf doosje chirurgische mondmaskers. Uiteraard deden we er alles aan om onze patiënten toch kwalitatief en tijdig vervoer te bieden. Want we laten hen niet in de kou staan, wat minister Beke ook beweert. Dat hebben we ook altijd benadrukt.”

Belgambu staat blijkbaar niet alleen met haar verzuchtingen. In de Artsenkrant stelt Paul Callewaert, algemeen secretaris van het socialistische ziekenfonds in zijn 1 mei-toespraak het duidelijk: “En dan is er het niet-dringend ziekenvervoer, een Vlaamse bevoegdheid. Terecht legt men strenge kwaliteitseisen op. Maar om de stijgende kosten daarvan op te vangen, vragen we financiële ondersteuning”, aldus Paul Callewaert. “De ziekenvervoerders investeren hierin, de ziekenfondsen komen voor miljoenen euro tussen en de federale overheid deed dit jaar een extra inspanning. De Vlaamse overheid, bevoegd voor deze materie, blijft oorverdovend stil en betaalt niets, 0,0. Als dat een voorafspiegeling is van een gezondheidszorg in Vlaamse handen dan vrezen we het ergste,” besloot Paul Callewaert.

“De realiteit is en blijft dat we 29 miljoen euro extra nodig hebben om kwalitatief patiëntenvervoer te blijven aanbieden”, bevestigt Kenneth Arkesteyn nogmaals de vragen van de ludieke actie afgelopen maand. “Hoewel de communicatie allesbehalve constructief verloopt, is Belgambu nog steeds bereid om de dialoog aan te gaan. We aanvaarden dan ook de uitgestoken hand, maar het was eenvoudiger geweest dat minister Beke twee jaar geleden de twee uitgestoken armen had vastgegrepen om de sector uit het moeras te trekken.”